الجماهر فی الجواهر الجماهر فی الجواهر نوشتۀ ابوریحان بیرونی حق انتشار این مقاله برای یونس کرامتی و وبلاگ بیرونی در حلقۀ کاتبان محفوظ است. کرامتی، یونس، الجماهر فی الجواهر نوشتۀ ابوریحان بیرونی، وبلاگ بیرونی نحوۀ ارجاع به نسخۀ چاپی: کرامتی، یونس، «الجماهر فی الجواهر»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران ، ج18، 1389ش، صص 440-442 الجماهر فی الجواهر،که غالباً...

نگاهی به مقالۀ «نگاهی به واژه‌های جوامع احکام النجوم» در شمارۀ جدید مجلۀ فرهنگ‌نویسی درآمد در شمارۀ تازه‌چاپ(جلد هفتم) مجلۀ فرهنگ‌نویسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی مقاله‌ای با عنوان «نگاهی به واژه‌های جوامع احکام النجوم» به قلم آقای دکتر رضا فهیمی، استادیار دانشگاه آزاد ساوه، توجه مرا...

ذیلی بر مقالۀ بیت الحکمة: از افسانه تا واقعیت برای اصل مقاله نگاه کنید به: «بیت‌الحکمة: از افسانه تا واقعیت» گویا داستان داستان‌سرایی در باب بیت‌الحکمة از آن داستان‌های بی‌پایان است. از هنگام نگارش این مقاله تا کنون چند پردۀ جدید از این داستان‌ها به دستم رسیده است که به تدریج در...

بیت الحکمة: از افسانه تا واقعیت همچنین نگاه کنید به: ذیلی بر مقالۀ بیت الحکمة: از افسانه تا واقعیت   بیت الحکمه، یا خزانة الحکمة، کتابخانۀ دولتی بغداد که دست کم از اواخر عصر هارون تا پایان خلافت مأمون فعال بود، اما از سدۀ 4ق تنها شماری از کتاب های آن به طور پراکنده در دست بود. تصویری که مراجع کهن...

اسکندریه، کتابخانه کتابخانۀ اسکندریه، مشهورترین کتابخانۀ جهان باستان که در اوائل سدۀ 3ق‌م و در روزگار فرمانروایی بطلمیوسان مصر در شهر اسکندریه تأسیس شد و احتمالاً تا اواخر سدۀ 4 م فعال بود. بنا بر روایات مشهور بطلمیوس اول (حک 323-283 ق‌م) ملقب به سوتر (= رهاننده)، بنیانگذار دولت بطلمیوسان مصر، یا...

اشعار نویافتة ابن سینا نوشتۀ سهیل یاری گل‌دره منتشر شده در: کتاب ماه ادبیات، شمارۀ 196 در اینکه ابن سینا اشعاری به فارسی سروده باشد با توجه به منابع گوناگون نسبتاً قدیمی مسلّم است، پاره­ای از همان اشعار پراکندة منسوب به وی را با تلاش در تذکره­ها، سفینه­ها و.. می­توان به دست آورد. البته هرچه که به قرون...

اسکندرانی اسکندرانی، مکتبی که اواخر سدۀ 4ق‌م و اوائل سدۀ 3ق‌م، با تلفیق آموزه‌های پزشکی یونان و برخی تجارب پزشکی مصری در اسکندریه شکل گرفت و منشأ پیشرفت‌ها و تحولاتی چشمگیر در پزشکی و بویژه در شاخۀ کالبدشناسی بود و دست کم تا سدۀ 4م به حیات علمی خود ادامه می‌داد. البته پس از آنکه...

مایکل اسکات (پیش از 1200م-ح 1245)، مترجم نامدار آثار ارسطو و شروح آن از عربی به لاتینی و معرف آثار ابن رشد در اروپای لاتینی و اخترشمار و فیلسوف دربار امپراتور فردریک...

نه هرکه سر بتراشد قلندری داند در چند و چون ترجمۀ کتاب در زمینۀ علوم و فنون این مقاله در دهمین جشنوارۀ نقد کتاب به عنوان نقد برتر در حوزۀ علوم و فنون برگزیده شد.   عنوان: 100 اکتشافی که جهان را تکان داد نویسنده: کندال.اف هاون مترجم: رضا جولایی مشخصات نشر: تهران، انتشارات جویا، چاپ اول، خرداد 1390 مشخصات ظاهری: جلد...

الاغراض الطبیة و المباحث العلائیة، کتابی فارسی در پزشکی نوشتۀ سید اسماعیل جرجانی. جرجانی در 504ق به خوارزم رفت و چندی بعد ذخیرۀ خوارزمشاهی را برای قطب الدین محمد خوارزمشاه نوشت. سپس به فرمان فرزند و ولی عهد او، علاء الدوله آتسز، اثری بسیار مختصر در پزشکی فراهم آورد و خُفّی علائی نامید. سپس در...

الاعتماد في الأدويه المفرده الإعتماد في الأدوية المفردة ، كتابي دربارۀ خواص و مشخصات 278 داروي مفرد (ساده) از ابوجعفر احمد بن جزّار قيرواني (درگذشت 369ق/979م). الاعتماد متناسب با تقسيم داروهاي ساده به چهار درجه بر اساس قواي آنها (مثلا سرد از درجۀ اول يا گرم از درجۀ چهارم) شامل چهار مقاله است. چنانكه گفته شد در اين كتاب تنها دربارۀ 278 داروي سادۀ سخن...